Biografi Ringkas Imam an-Nawawi رحمه الله
Beliau dilahirkan pada bulan Muharram 631H. Ketika
berumur 7 tahun, beliau tidur di sebelah ayahnya pada malam 27 Ramadhan.
Berkata ayahnya; “Beliau terjaga sekitar pertengahan malam lalu mengejutkanku
lalu bertanya;- Wahai ayah, apakah cahaya ini yang memenuhi rumah kita? Lalu
beliau mengejutkan sekelian ahli keluarga, namun kami semua tidak melihat
sesuatu pun. Kata ayahnya; “Maka tahulah aku bahasanya itu adalah Lailatul
Qadar.”
Berkata seorang wali Allah, Syeikh Yasin b Yusuf
al-Marakisyi (wafat 687H)[1];
“Aku melihat Syeikh ketika umurnya 10 tahun di Nawa. Kanak-kanak lain memaksa
beliau bermain bersama-sama[2]
namun beliau lari daripada mereka dan menangis dengan paksaan mereka dan beliau
membaca al-Quran ketika itu. Maka timbul di hatiku perasaan kasihkannya.
Ayahnya menyuruh beliau bekerja di kedai. Namun begitu dalam aktiviti jual
belinya tidak melalaikannya dengan al-Quran.” Kata Syeikh Yasin; “Aku berjumpa
dengan guru Qurannya dan berpesan supaya mengambil berat hal beliau dan aku
sebut:- Semoga beliau menjadi orang paling alim dan zuhud pada zamannya dan
memberi manfaat kepada manusia. Maka bertanya gurunya:- Adakah tuan ahli nujum?
Kataku:- Tidak, sebaliknya ilham daripada Allah.” Perkara tersebut diceritakan
kepada ayahnya, lalu diambil berat tentang hafazannya hingga beliau khatam
hafazan al-Quran sebelum usia baligh.
Berkata Syeikh Ibnu al-‘Attor, Syeikh قدس الله روحه menyebutkan kepadaku; “Adalah aku
mempelajari pada setiap hari 12 pelajaran dengan para guruku; dengan syarah dan
tashih. 2 pelajaran kitab “al-Wasit”, masing-masing satu pelajaran dalam kitab
“al-Muhazzab”, “al-Jam’u Baina as-Sohihain”, “Sohih Muslim”, “al-Luma’” karya
Ibnu Junni dalam ilmu Nahu, “Islahul Mantiq” karya Ibnu as-Sikkit dalam ilmu
Lughah, satu pelajaran dalam ilmu tasrif, satu pelajaran dalam ilmu Usul Fiqh
(kadangkala kitab “al-Luma’” karya Abu Ishaq dan kadangkala kitab “al-Muntakhob”
karya Fakhruddin ar-Razi), satu pelajaran dalam ilmu Asmaur Rijal dan satu
pelajaran dalam Usuluddin.[3]
Antara pujian ulama
besar terhadap beliau:
1-
Khadamnya,
al-Allamah Alauddin Ali b Ibrahim yang dikenali dengan Ibnu al-‘Attor,
katanya:- “Beliau tidak pernah mensia-siakan waktunya pada malam dan siang
kecuali menyibukkan diri dengan menuntut ilmu hinggalah pada perjalanan pergi
dan balik. Beliau bersungguh-sungguh pada usaha mendapatkan ilmu dengan cara
ini lebih kurang 6 tahun. Kemudian beliau sibuk dengan mengarang dan memberi
faedah dan nasihat kepada orang awam Muslimin dan penguasa mereka. Di samping
itu beliau begitu kuat bermujahadah melawan hawa nafsu, beramal dengan feqah
yang sedalam-dalamnya dan berijtihad sungguh-sungguh untuk keluar daripada
khilaf para ulama.”
2-
Berkata Syeikh
Taqiyuddin Muhammad b al-Hasan al-Lakhmi:- “Beliau seorang yang alim dalam Feqh
dan furu’nya daripada Aqwal Imam Syafii dan Awjah ulama-ulama mazhab Syafii.[4]
Selama lebih kurang 20 tahun beliau berfatwa dan mengajar manusia ilmu, feqah,
hadis, adab dan zuhud. Tidak ada pada zamannya di Negara-negara Islam
seumpamanya. Seorang yg Muhaqqiq, hafiz, teliti, warak, mendalam dalam ilmu
hadis, alim tentang sohih, hasan dll … Para Imam yang soleh dan ulama Arifin
memujinya, kaum Muslimin amat bersedih dengan kematiannya.”
3-
Kata Syeikh
Tajuddin as-Subki dalam Tabaqot asy-Syafiiyah al-Kubra:- “Ustaz al-Mutaakhirin
wa hujjatullah ‘ala al-Lahiqin. Tidak pernah terlihat oleh mata orang yang
lebih zuhud daripadanya pada jaga dan tidurnya. Dan tidak terpapar yang lebih
mengikuti jalan salafus soleh di kalangan umat Muhammad صلى الله عليه وسلم lebih daripada beliau.
4-
As-Sodru
Sulaiman b Yusuf al-Yasufi al-Hafiz berkata: “Apabila aku mendengar seseorang
mengatakan an-Nawawi tersilap, maka aku menganggap sesungguhnya beliau telah
kafir.
Kata
hamba: Boleh jadi yang dimaksudkan dengan katanya “beliau telah kafir itu”
ialah kufur yang tidak terkeluar pelakunya daripada Islam ataupun kufur nikmat.
Wallahu a’lam.
Dan
pelbagai lagi pujian ulama terhadap Imam an-Nawawi. Apa yang hamba sebutkan di
sini tentang apa yang disebutkan tentangnya oleh para Imam dan ulama sudah
memadai dan semoga beroleh barakah.
Antara
karamahnya:
1-
Keluar cahaya
yang terang daripada jarinya sewaktu mengarang kitab.
2-
Antara
karamahnya yang disebut oleh Ibnu al-‘Attor bahawasanya Syeikh Waliyuddin Abul
Hasan Ali suatu ketika mengalami kesakitan di kakinya. Imam Nawawi
menziarahinya dan berbicara tentang sabar. Setiap kali berbicara, sakit yang
dialami hilang sedikit demi sedikit hingga hilang seluruh kesakitan yang
dialami.
3-
Sebahagian ahli
kasyaf menjelaskan bahawa Imam menjadi wali Qutub sebelum kematiannya. Menyebut
Syeikh as-Soleh Abul Qasim al-Muriy bahawasanya beliau bermimpi melihat
panji-panji yang banyak dan nobat dipukul. Beliau lalu bertanya: Apakah ini?
Maka dikatakan padanya: Pada mala mini dilantik Imam Nawawi sebagai wali Qutub.
Setelah itu beliau mendatangi Imam untuk memberitahunya dan didapati Imam
dikelilingi orang ramai. Maka Imam Nawawi pun bangun berjumpa dengan beliau dan
mengisyaratkan supaya didiamkan hal tersebut.
4-
Antara
karamahhnya juga ialah beliau peranah mengingkari hasrat Gabenor Syam untuk
memindahkan kitab-kitab ilmu yang berada di Masjid Umawi ke Negara ‘Ajam[5].
Gabenor berkeras suara dengan Imam dan hendak berkelakuan kasar dengan Imam.
Waktu itu hamparan pejabat Gabenor terbuat daripada kulit harimau dan binatang
buas. Lalu Imam mengisyaratkan kepada kulit-kulit haiwan tersebut lalu bangun
harimau dan binatang buas dengan kuasa Allah Azza wa Jalla dan
binatang-binatang tersebut mengaum menunjukkan taring kepada gabenor. Maka
berlari gabenor dan pegawainya. Setelah itu gabenor berdamai dengan Syeikh dan
mencium kakinya.[6]
Peristiwa ini turut disebut oleh Imam asy-Sya’rani dalam kitab a-Minan.
5-
Banyak lagi
karamah beliau. Cukuplah ilmu beliau di mana karangannya cukup banyak dengan
usia yang singkat sebagai karamah yang cukup bernilai dianugerahkan oleh Allah
kepada al-Imam an-Nawawi.
Guru-guru
beliau:
1-
Gurunya yang
pertama dalam bidang feqah ialah al-Imam Abu Ibrahim Ishaq b Ahmad b Osman
al-Maghribi al-Maqdisi.[7]
2-
Berkata al-Imam
as-Subki(wafat 771H) dalam kitab at-Tobaqat al-Kubra bahawasanya guru beliau
dalam bidang toriq (jalan tarbiyah) ialah Syeikh Yasin al-Marakisyi yang
disebut sebelum ini. Imam Nawawi beradab dengannya, menziarahinya, mengharapkan
barakahnya dan bermesyuarat dengan gurunya dalam segala urusannya.
3-
Gurunya dalam
bidang hadis ramai. Antaranya ialah Syeikh Abu Ishaq Ibrahim b Isa al-Maradi
al-Andalusi asy-Syafii, Syeikh az-Zain Abul Baqa’ Khalid b Yusuf ibn Saad
an-Nabulasi, al-Imam al-Muhaddis adh-Dhiya’ ibn Tamam al-Hanafi, Syeikh Abu
Ishaq Ibrahim b Ali b Ahmad b Fadhlun al-Wasity dan Syeikh Abu al-Abbas Ahmad b
Abd Daim al-Maqdisi, salah seorang ulama mazhab Hanbali.
4-
Gurunya dalam
bidang Usul Feqh ialah Syeikh al-Allamah al-Qadhi Abu al-Fath Umar b Bandar b
Umar at-Taflisi asy-Syafii dan al-Qadhi al-Izz Abu al-Mafakhir Muhammad b Abd
Qadir b Abd Khaliq b as-Soi’ al-Ansori ad-Dimasyqi asy-Syafii.
5-
Gurunya dalam
lughah, nahu dan sorof ialah Syeikh al-Fakhru al-Maliki dan Syeikh Abu al-Abbas
Ahmad b Salim al-Misri an-Nahwi al-Lughawi at-Tasrifi.
Imam Nawawi mengarang
lebih kurang 50 karya. Sebagaimana yang disebut Syeikh al-Kamal al-Idfawi,
karya-karya tersebut disusun dalam masa yang pendek dan umurnya yang singkat.
Antara karya beliau adalah seperti berikut:
1-
“Syarah Muslim”.
Berkata al-Hafiz as-Sakhawi:- Kitab ini mempunyai barakah yang amat besar.
Terhimpun di dalamnya syarah-syarah para ulama yang terdahulu.
2-
“Riyadhus
Solihin”*
3-
“al-Azkar”*
Berkata al-Hafiz as-Sakhawi:- Kedua-dua kitab Riyadhus Solihin dan al-Azkar
kitab bernilai yang perlu dimiliki semua.
4-
“al-Arbain”(Hadis
40)* Banyak ulama yang mensyarahkan kitab ini.
5-
“at-Tibyan”*
6-
“Roudhotut
Tolibin”
7-
“al-Minhaj”
8-
“al-Majmuk”
9-
“al-Idhoh fi
Manasikil Hajj”
10-
“al-Fatawa”*
yang disusun oleh muridnya Ibnu al-‘Attor.
11-
“Bustanul Arifin”*
12-
“Manaqib
asy-Syafii”
13-
“Tahzib al-Asma’
wal Lughat”
14-
“al-Irsyad”
dalam Ulum Hadis
15-
“at-Tarkhis fil
Ikram wal Qiyam”
16-
Dll.
*Sudah mempunyai terjemahan di dalam
Bahasa Malaysia.
Murid-muridnya terdiri
daripada para ulama dan ahli hadis. Antaranya ialah:
1-
Khadamnya,
al-Imam al-Allamah Alauddin ibnu al-‘Attor.
2-
Al-Fadhil Abu
al-Abbas Ahmad b Farah al-Isybili.
3-
Asy-Syihab Ahmad
b Muhammad b Abbas b Ja’wan az-Zahid al-Mufti.
4-
Ar-Rasyid Ismail
b Usman b Abd Karim b al-Muallim al-Hanafi.
5-
Al-Jamal Rafi’
as-Somidi ibnu Hajras b Syai’ al-Muqri’ al-Muhaddis, dll.
Beliau wafat di Nawa
pada sepertiga malam terakhir, malam Rabu, 14 Rejab 676H dan disimpan di sana
pada siangnya.
Disusun oleh hamba yang
mengharapkan kurniaNya, Mohd Amir b Md Azmi pada 6.30 petang 18/10/2019
bersamaan 19 Safar 1441H.
Rujukan:
1-
Tuhfatut Tolibin
fi Tarjamati al-Imam an-Nawawi Muhyiddin – Imam Ibnu al-‘Attor
2-
Al-Minhajus Sawi
fi Tarjamati al-Imam an-Nawawi – Imam Jalaluddin as-Suyuti
3-
Tabaqot
asy-Syafiiyah al-Kubra – Imam Tajuddin as-Subki
4-
Taufiqu Bari –
Syeikh Muhammad Nuruddin al-Banjari
5-
Dalilul Falihin
– Syeikh Muhammad b Allan as-Siddiqi asy-Syafii al-Ays’ari al-Makki.
6-
Jami’ Karamatil
Auliya’ – Syeikh Yusuf b Ismail an-Nabhani
[1]
) Sebahagian kitab menisbahkan kepada az-Zarkasyi. Namun bagi hamba, nisbahnya
kepada al-Marakisyi lebih kuat kerana ia adalah pandangan Ibnu al-‘Attor yang
lebih hampir zamannya dengan Imam Nawawi.
[2]
) Dalam naskhah Arab – يكرهونه على اللعب
معهم – al-Ikrah membawa makna
memaksa ataupun membenci. Namun dalm konteks ayat ini setelah bermusyawarah
dengan sahabat hamba, Ustaz Mohammad Najmuddin b Abdul Aziz, hamba cenderung
yang dimaksudkan adalah memaksa. Wallahu a’lam.
[3]
) Yang disebut hanya 11 pelajaran sahaja. Wallahu a’lam.
[4]
) Aqwal –أقوال –
merujuk kepada pandangan Imam Syafii manakala Awjah – أوجه
– merujuk kepada pandangan ulama-ulama Mazhab Syafii.
[5]
) Negara ‘Ajam merujuk negara selain Arab.
[6]
) Perbuatan mencium kaki diharuskan oleh sebahagian para ulama. Namun hamba
tidak ingin membahaskannya di sini.
[7]
) Dalam kitab Tuhfatut Tolibin, Ibnu al-‘Attor menerangkan sanad/salasilah ilmu
Imam an-Nawawi hingga kepada Rasulullah صلى الله عليه وسلم
Comments